Klik op de afbeelding voor vergrote weergave met beschrijvende tekst
Gewoon sneeuwzwammetje (Hygrocybe virginea)
In tegenstelling tot de vrolijk gekleurde soortgenoten in de wasplaatjeswereld van elfjes en kabouters is het sneeuwzwammetje glazig wit. Het centrum heeft vaak een bruine vlek. Het oppervlak van het hoedje is bijna droog, vettig en glad.
De lamellen zijn eveneens wit en lopen af op de steel, ze zijn dik en wasachtig en staan wijd uiteen.
De steel is 1.5 maal zo lang als de diameter van de hoed, cilindrisch of overlangs afgeplat, het oppervlak is droog, glad en wit.
Het Gewone sneeuwzwammetje heeft geen opvallende geur.
Het Geurende wasplaatje lijkt op het Gewone sneeuwzwammetje, maar is meer vuilwit-wasgelig van kleur en geurt bovendien meestal heel opvallend.
De lamellen zijn eveneens wit en lopen af op de steel, ze zijn dik en wasachtig en staan wijd uiteen.
De steel is 1.5 maal zo lang als de diameter van de hoed, cilindrisch of overlangs afgeplat, het oppervlak is droog, glad en wit.
Het Gewone sneeuwzwammetje heeft geen opvallende geur.
Het Geurende wasplaatje lijkt op het Gewone sneeuwzwammetje, maar is meer vuilwit-wasgelig van kleur en geurt bovendien meestal heel opvallend.
Kenmerken van het geslacht Wasplaat (Hygrocybe) waartoe Gewoon sneeuwzwammetje behoort.
Wasplaatjes hebben meestal een felgekleurde, wasachtige of glazige hoed en steel.
De lamellen zijn vrij dik en vrij tot aflopend (een belangrijk kenmerk dus!) en wasachtig.
Een tweede belangrijk determinatiekenmerk is of de hoed en de steel al dan niet glibberig of kleverig zijn.
Saprotroof of samenlevend met grassen.
Wasplaatjes proberen te benoemen:
Bij het uitsleutelen van de wasplaten stuit je al snel op van die "tsja..?"-momenten. Vochtig, kleverig, slijmerig, vettig of toch gewoon droog? Het hangt er vaak al vanaf of je in de stralende zon of in de stromende regen op wasplatenjacht bent. Ook de lippenproef (de paddestoel even langs je lippen wrijven) brengt niet altijd uitkomst.
De kleuren kunnen erg variabel zijn, bijvoorbeeld rood tot oranje-rood, verblekend naar gelig en dat dan in tal van varianten.
De gemakkelijkst te herkennen wasplaat is de Zwartwordende (H. conica). Zodra je ook maar de kleinste zwarte verkleuring ontwaart op de hoed of de steel, kun je er vanuit gaan dat de wasplaat H. conica is.
De hoed en steel kunnen zowel droog als plakkerig zijn. De hoed is meestal puntig. Het is een paddestoel van de kust. De kleur is geel, oranje of rood.
In stuivend zand kan de H. conicoides (Duinwasplaat) worden gevonden. Van deze wasplaat verkleurt alleen de steel, niet de hoed. Bij doorsnede zie je dat de gele lamellen bij de aanhechting oranjerood gekleurd zijn, dit is bij de Zwartwordende niet het geval.
Rode, oranje en gele wasplaten
- Hoed droog en steel droog - lamellen vrij of aangehecht, niet aflopend
- Hoed rood - oranjerood
Wasplaatjes hebben meestal een felgekleurde, wasachtige of glazige hoed en steel.
De lamellen zijn vrij dik en vrij tot aflopend (een belangrijk kenmerk dus!) en wasachtig.
Een tweede belangrijk determinatiekenmerk is of de hoed en de steel al dan niet glibberig of kleverig zijn.
Saprotroof of samenlevend met grassen.
Wasplaatjes proberen te benoemen:
Bij het uitsleutelen van de wasplaten stuit je al snel op van die "tsja..?"-momenten. Vochtig, kleverig, slijmerig, vettig of toch gewoon droog? Het hangt er vaak al vanaf of je in de stralende zon of in de stromende regen op wasplatenjacht bent. Ook de lippenproef (de paddestoel even langs je lippen wrijven) brengt niet altijd uitkomst.
De kleuren kunnen erg variabel zijn, bijvoorbeeld rood tot oranje-rood, verblekend naar gelig en dat dan in tal van varianten.
De gemakkelijkst te herkennen wasplaat is de Zwartwordende (H. conica). Zodra je ook maar de kleinste zwarte verkleuring ontwaart op de hoed of de steel, kun je er vanuit gaan dat de wasplaat H. conica is.
De hoed en steel kunnen zowel droog als plakkerig zijn. De hoed is meestal puntig. Het is een paddestoel van de kust. De kleur is geel, oranje of rood.
In stuivend zand kan de H. conicoides (Duinwasplaat) worden gevonden. Van deze wasplaat verkleurt alleen de steel, niet de hoed. Bij doorsnede zie je dat de gele lamellen bij de aanhechting oranjerood gekleurd zijn, dit is bij de Zwartwordende niet het geval.
Rode, oranje en gele wasplaten
- Hoed droog en steel droog - lamellen vrij of aangehecht, niet aflopend
- Hoed rood - oranjerood
- H. miniata (Gewoon vuurzwammetje)
- H. helobia (Broos vuurzwammetje) in veenmos-rietland
- H. coccineocrenata (Veenmosvuurzwammetje) in hoogveen
- H. mucronella (Bittere wasplaat Z kust)
- H. splendidissima (Klaprooswasplaat Z Rotsg.)
- H. coccinea (Scharlaken wasplaat matig algemeen kust )
- H. constrictospora (Vermiljoenwasplaat Z).
- H. calciphila (Kalkvuurzwammetje, zeldzaam
- H. intermedia (Vezelige wasplaat, zeer zeldzaam
- H. reidii (Honingwasplaat)
-
Vuurzwammetjes
- H. coccinea (Scharlaken wasplaat) - hoed alleen bij jonge exemplaren soms slijmerig
- H. punicea (Granaatbloemwasplaat Z Texel)
- H. marchii (Beemdwasplaat Z Texel)
- Steel kleverig, hoed glanzend, slijmerig-kleverig - H. psittacina var psittacina (Papegaaizwammetje)
- Steel droog + hoed kleverig - H. laeta (Slijmwasplaat vooral Drente) - lamellen aflopend, wit, hoed bruinig oranje, steel geelgroenig
- Steel droog + hoed droog - H. citrinovirens (Groengele wasplaat- Z niet op Verspr.atlas)
- H.citrinovirens (Groengele wasplaat uiterst zeldzaam niet op Verspr.atlas)
- Hoed kleverig-slijmerig en steel droog
- H. acutoconica (Puntmutswasplaat)
- H. aurantiosplendens (Prachtwasplaat Z Texel)
- H. chlorophana (Gele wasplaat)
- H. vitellina (Verblekende wasplaat Z Texel+kust)
- H. glutinipes var glutinipes (Hooilandwasplaat Z Drente)
- H. insipidus (Kabouterwasplaat)
- H. citrinopallida
- H. turunda Z, H. citrinopallida
- H. xanthochroa - Alle zeer zeldzaam niet op Verspr.atlas
- H. chlorophana (Gele wasplaat, langs de kust, vooral Texel)
- H. ceracea (Elfenwasplaat)
- H. cintrinopallida
- H aurantiosplendens
- H. subpapllata (Vroege wasplaat Z Drente)
- steel vezelig = Prachtwasplaat
- steel glad en doorsnede kleiner dan 5 mm = Elfenwasplaat
- steel glad en doorsnede groter dan 5 mm = Gele wasplaat
- H. virginea (Sneeuwzwammetje) - droge steel en vochtig slijmerig-vettige hoed. De paddestoel geurt licht naar kokos.
- H. russocoriacea (Geurende wasplaat)- hoed glanzend en kleverig, ruikt sterk naar leer of ceder.
De vuurzwammetjes hebben een geschubde hoed - hierin onderscheiden ze zich van de overige rode wasplaten.
De schubjes van het Broze vuurzwammetje staan rechtop, ze zijn vaak wat gelig. De schubjes van het Veenmosvuurzwammetje kleuren, vooral in het centrum van de hoed, zwart.
De Klaprooswasplaat is fors en heeft een helder rode hoed en is tot nu toe alleen in het wasplatenreservaat in Friesland te bewonderen geweest.
De Scharlaken wasplaat is kleiner, heeft bij vocht een glanzende en bij droogte matte hoed. Jonge exemplaren kunnen een wat slijmerige hoed hebben, bij oudere exemplaren is de hoed droog. De kleur is bloed- tot kersrood, later okergeel verblekend. De steel heeft dezelfde kleur als de hoed. De lamellen zijn breed en rood- tot geeloranje gekleurd.
- Hoed kleverig, slijmerig en steel droog - lamellen vrij of aangehecht, niet aflopend :
Hoed oranje - H. aurantiosplendens (Prachtwasplaat Z Texel)
Hoed rood
- robuuste paddestoel met vezelige steel = Granaatbloemwasplaat;
- kleinere paddestoel met gladde stengel en rode lamellen = Scharlakenwasplaat
- Steel kleverig - vrije of aangehechte, niet aflopende lamellen
Hoed oranje - H. mucronella (Bittere wasplaat Z Texel), H. insipida (Kabouterwasplaat (vooral langs de kust algemeen), H. xanthochroa
Hoed rood - H. glutinipes var rubra (Hooilandwasplaat vrij zeldzaam, langs de kust, noorden van Friesland en Groningen), H. psittacina var perplexa (Papegaaizwammetje)
- Steel kleverig - Aflopende lamellen
Hoed oranje - H. insipida (Kabouterwasplaat (vooral langs de kust algemeen), H.laeta (Slijmwasplaat heischraal grasland, kust en Drente)
Hoed rood - H. coccineocrenata (Veenmosvuurzwammetje), H. mucronella (Bittere wasplaat)
- Hoed slijmerig, kleverig, steel droog - Aflopende lamellen
Hoed oranje - H. laeta (Slijmwasplaat) Hoed rood - geen
Hoed droog, steel droog - Aflopende lamellen
Hoed oranje - H. pratensis (Weidewasplaat Texel), H. turundu, H. cantharellus (Trechterwasplaat)
Hoed rood - H. cantherellus, H. coccineocrenata (Veenmosvuurzwammetje), H. constrictospora, H. mucronella (Bittere wasplaat) Wasplaatjes met een groene tint in de hoed of de steel
- Gele wasplaten met een punthoedje - Hoed droog en steel droog
Om het moeilijk te maken kent de Puntmuts 2 variëteiten. De meest voorkomende is de H. acutoconica var. acutoconica.
H. acutoconica var. konradii heeft wittig-gele lamellen, maar die kunnen ook rood of oranje getint zijn zoals bij var. acutoconica. Schiet je dus weinig mee op. Beslissend zijn hier de sporenmaten en -vorm (rondachtig tegenover ellipsvormig).
- Gele wasplaten met gewelfde of uitgespreide hoed - Steel kleverig
Paarsige wasplaten
Deze soorten komen in Nederland helaas nauwelijks tot niet voor. Ze zijn wel beeldschoon zo te zien op de foto′s in boeken en op internet.
Grijzige tot grijsblauwe wasplaten
De H. irrigata (Grauwe wasplaat) heeft een kleverige steel. De soort is zeldzaam. Komt voor op hooiland en is vooral bekend van Texel.
De overige soorten komen in Nederland nauwelijks tot niet voor.
Bruine wasplaten
H. irrigata (Grauwe wasplaat zie hierboven), H.ingrata (Blozende wasplaat - uiterst zeldzaam), H. colemanniana (Bruine wasplaat met droge steel en droge of kleverige hoed)
| familie | Hygrophoraceae (Hygrophoraceae) |
| info familie | Een familie van paddestoelen met dikke lamellen en witte sporen. Tot deze familie behoren o.a. de Hygrophorus en de Hygrocybe -wasplaatjes soorten. DNA-onderzoek heeft de familie aardig uitgebreid. Een aantal soorten leeft samen met mossen. |
| naam | gewoon_sneeuwzwammetje (Hygrocybe virginea) |
| waar | saprotoof, in allerlei typen voedselarm grasland, in de duinen |
| sporeekleur | wit |
| hoed | halfbolvormig tot parabolisch, later gewelfd tot vlak uitspreidend, centrum met bultje of ingedeukt, oppervlak bijna droog, vettig, glad, kleur glazig wit tot bleek creme, soms met bruine vlek in het centrum |
| steel | 1.5 x zo lang als hoeddiam., cilindrisch of overlangs afgeplat, basis wat spits toelopend, geen velum, oppervlak droog, glad, wit |
| plaatjes | lamellen op de steel aflopend, wijd uiteenstaand, relatief dik en wasachtig, wit |