Ruig viooltje

Klik op de afbeelding voor vergrote weergave met beschrijvende tekst

Ruig viooltje (Viola%20hirta)

Bij de verschillende viooltjes in de duinen is het eerste onderscheid te maken door te kijken of de bloemstengel bebladerd is of niet.
Bij het Ruig viooltje en het Maarts viooltje (en het Moerasviooltje) is de bloemstengel bladerloos, de bladeren groeien uit de wortelstok, die plat of iets omhoog getrokken even onder of net boven de grond ligt.
De bloemen van beide viooltjes zijn relatief groot, blauw of paars. De stempel is een omgebogen haakje. De bladen zijn hartvormig en enigszins behaard. De kelkblaadjes zijn stomp.
Het Ruig viooltje is geurloos, terwijl het Maarts viooltje een aangename geur verspreidt. De bladen van het Ruig viooltje zijn smal en hebben een langgerekte, spitse top, ze zijn eerst kaal, maar tegen de zomer dicht behaard. De bladeren van het Maarts viooltje hebben een stompe top en zijn breed. De bloemen van het Ruig viooltje zijn langwerpig, groot en wat slap van vorm, de kleur is licht lila-blauw. De bloemen van het Maarts viooltje zijn meer gedrongen en paars.
Een ander verschil vormen de lange uitlopers van het Maarts viooltje, deze vind je niet bij het Ruig viooltje.
De spoor van het Maarts viooltje is recht, die van het Ruig viooltje iets gebogen.
En ten slotte, het Maarts viooltje bloeit van maart tot half april, het Ruig viooltje van april tot juni.

Het duinviooltje, een driekleurig viooltje, heeft een bebladerde bloemstengel.
Kenmerken van het geslacht Viooltje  (Viola) waartoe Ruig viooltje behoort.

In Europa komt maar 1 geslacht uit de Viooltjesfamilie voor, het geslacht Viola.
  • Om het gevonden viooltje op naam te brengen kijk je allereerst naar de twee zijdelingse kroonblaadjes.
    Staan deze omhoog gericht of juist omlaag?
    • Schuin omhoog wijzend ==> Akkerviooltje (V. arvensis), Zinkviooltje (V. lutea), Driekleurig viooltje (V. tricolor) of het Duinviooltje (V. curisii)
      Het Akkerviooltje en Zinkviooltje hebben meestal grotendeels witte of gele kroonblaadjes.
    • Schuin omlaag wijzend ==>
      • Kelkblaadjes spits - bloemen aan bebladerde stengels
        ==> Hondsviooltje (V. canina), Melkviooltje (V. stagnina), Zandviooltje (V. rupestris), Donkersporig bosviooltje (V. reichenbachiana) en Bleeksporig bosviooltje (V. riviniana)
      • Kelkblaadjes stomp - bloemen in de oksels van rozetbladen, geen bebladerde stengels
        ==> Moerasviooltje (V. palustris), Maarts viooltje (V. odorata) en Ruig viooltje (V. hirta)

SPECIFICATIES - ruig_viooltje
familieViooltjesfamilie (Violaceae)
info familieDe bloemen van viooltjes hebben een spoor, dit is een verlengstuk van het onderste bloemblad. In de spoor hangt een aanhangsel van 2 van de meeldraden.
De in totaal 5 meeldraden staan om de stamper heen en laten alleen de stempel vrij. De helmknoppen vormen een kegelvormig lichaampje. Binnen in dit kegeltje komt het stuifmeel vrij. Dit stuifmeel valt in een kuiltje in het onderste grootste bloemkroonblad. De tong van een insect dat poogt honing uit de spoor te snoepen komt langs het kuiltje en neemt het stuifmeel mee.

Bij het driekleurig viooltje zit er een gaatje in de stempel waardoor het stuifmeel naar binnen kan, een veiligheidsklepje zorgt dat het eigen stuifmeel niet naar binnen kan.
Blauwe wilde viooltjes hebben behalve gewone ook cleistogame bloemen en zelfbestuiving is dan ook aan de orde van dag.
De vruchtjes zijn éénhokkig en springen met drie kleppen open. De zaden zitten midden op de kleppen. Bij uitdrogen drukken de wanden tegen de kleppen en de zaden schieten ver weg naar buiten.

De Viooltjesfamilie kent slechts 1 geslacht - Viola.
naam ruig_viooltje (Viola hirta)
waar kalkrijke, voedselarme grond, zonnige standplaats, vooral in de duinen
bloei maart - mei
kleur blauwpaars, wit tot roze
blad ruw behaarde bladsteel, hartvormige voet, wortelrozet
vrucht viltig behaarde doosvrucht met mierenbroodje