Gewone kogelschieter (Pilobolus crystallinus)

Pilobolus crystallinus
De Gewone kogelschieter heeft de vorm van een rugbybal en is slechts 2-4 mm groot, de hoogte is 5-12 mm. Het vruchtlichaam is doorschijnend, waterig wit tot wittig geel. Aan de top bevindt zich een ringzone met daar boven een afgeplat, zwart ovaal sporangium (sporendoosje). De kogelschieter leeft en plant zich voort op de uitwerpselen van herbivoren.

Om de volgroeide sporen weer opnieuw in de mest terecht te laten komen heeft de Kogelschieter een ingenieuze strategie bedacht.

De Kogelschieter ontkiemt als mycelium in de mest. Op zuurstofarme plekken groeien de hyfen 2-4 cm en gaan dan op zoek naar licht teneinde de sporen zo ver mogelijk weg te kunnen schieten. Dit is belangrijk want grazers zoeken hun voedsel niet in de buurt van mest.

Eenmaal buiten in het licht ontwikkelen de nieuwe sporen van de Kogelschieter zich in een microscopisch klein sporendoosje (sporangium) dat zich boven op een met vloeistof gevuld blaasje op het steeltje bevindt. Het steeltje en het blaasje zijn waterig wit en doorschijnend. Het sporendoosje op het blaasje is zwart. Het blaasje groeit en groeit, totdat het uiteindelijk explodeert. Het sporendoosje met de sporen schiet weg met een enorme snelheid (tot 90 km per uur) en kan tot wel 2 m verderop terechtkomen. Door een kleverige substantie die zich in het blaasje bevond is ook het sporendoosje kleverig. Het weggeschoten sporendoosje hecht zich aan de vegetatie. Deze wordt vervolgens gegeten door grazers en de sporen komen via het spijsverteringskanaal samen met nieuwe, voedselrijke mest weer in het gras terecht, waar het hele proces opnieuw kan beginnen.


De sporen zijn ellipsvormig en meten 7.2-10.1x 4,4-6.0 mu.