Duinmorielje (Morchella%20dunensis)

Vielen tot voor kort de ′gewone′ morieljes nog alle onder de noemer M. esculenta, onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat er in Nederland zeker 4 soorten binnen deze groep kunnen worden onderscheiden. Naast de Gewone morielje (M. esculenta) kennen we dan nu ook de Hersenkronkelmorielje (M. vulgaris), de Duinmorielje (M. dunensis) en de Morchella americana (nog naamloos in het Nederlands). De verschillen zijn helaas minimaal en de toch al grillige, variabele vormen van de ouderwetse M. esculenta′s bieden weinig houvast.

H meest opvallende aan de Duinmorielje is de afwezigheid van een bijpassende boom. Soms wordt de Duinmorielje gevonden bij kruipwilg. De Duinmorielje komt voor in de grijze duinen.
De sterk gelijkende Hersenkronkelmorielje is altijd in gezelschap van een boom (en meestal is dat de Es) te vinden, en komt voor in andere biotopen.

De hoed van de Duinmorielje is bolrond, nooit kegelvormig of eivormig en 3-8(-12) x 2.5-5(-8) cm groot. De ribben zijn onregelmatig, hoekig en lopen in elkaar over, de alveolen (holtes) zijn niet volledig gesloten. De kleur is aanvankelijk grijs, later meer oker, de ribben zijn bleker dan bij de Hersenkronkelmorielje en missen de afveegbare, oranje korstjes. De hoedrand is sterk naar binnen gebogen, zodat bij de aanhechting aan de steel een gootje ontstaat. De steel is aan de voet verbreed, wit en fijnkorrelig. De geur is sterk aromatisch.


Sporen (17-)18-24(-26) x (11-)12-14(-16) mu, smal tot breed elliptisch of eivormig, hyalien, dikwandig (<1.1 mu), meestal versmallend en met microdruppels aan de uiteinden, oppervlak iets ruw tot bijna glad in katoenblauw.
Asci 220-370 x 19-25 mu, cilindrisch tot knotsvormig, hyalien, 8-sporig, 1-rijig tot onregelmataig dubbelrijig, inamyloïde, voet afgerond. Parafyses 90-125x8-12 mu, talrijk, gevorkt, cilindrisch tot knotsvormig, Apex soms iets vergroot en stomp spindelvormig <18 mu, 1-3 gesepteerd en soms aangesnoerd.

Kenmerkend voor de Hersenkronkelmorielje is de oorspronkelijk licht- tot donkergrijze of grijsbruine kleur. De Gewone morielje heeft nooit een grijze tint. Oudere Hersenkronkels kunnen geel zijn door de sporen.
De steel van de Hersenkronkelmorielje heeft vaak een oranje gloed en is op beschadigde plekken oranje tot rood gekleurd, hoewel deze verkleuring weldra vervaagt. Ook is de voet van de steel meer verdikt dan die van de Gewone en tevens duidelijk gevoord tegenover gegroefd bij de Gewone.
De hoed is met een bochtje aangehecht, de hoed van de Gewone morielje is recht aangehecht.
Op de grillig gevormde ribben zitten vaak oranje korstjes, deze kunnen gemakkelijk afgeveegd worden. Bij de Gewone morielje komen dergelijke korstjes slechts incidenteel voor. De holtes van de Gewone morielje zijn gelijkmatiger van vorm en vormen duidelijke hokjes.

De Hersenkronkelmorielje lijkt de meest voorkomende soort in de duinen te zijn en is vooral te vinden in duinbosjes met Es en Veldiep op kalkrijk zand.