Klik op de afbeelding voor vergrote weergave met beschrijvende tekst
Pijpbloem (Aristolochia%20Clematitis)
De enige soort van het geslacht Aristolochia die in Nederland voorkomt. De plant is waarschijnlijk een oude artsenijplant en afkomstig uit oude klooster- en burchttuinen, zoals Brederode, Egmond en Zeddam. Het nabij de vindplaats van deze pijpbloemen gelegen Landgoed Huis te Vogelenzang (een opvolger van het oorspronkelijke slot 't Huys te Vogelesang, gesticht door Floris V) en de aangrenzende buitenplaatsen Leyduin, Oud-Woestduin en Vinkenduin, bevestigt dit vermoeden.
De plant heeft groene, onvertakte stengels met afwisselend geplaatste, hartvormige bladen. De bloemen zitten in groepjes in de oksels van de bladeren. Het bloemdek is éénlippig, met onderaan een bolvormige verwijdig. In de bloemdekbuis zitten omlaag gerichte haren. Zo kunnen kleine vliegjes wel naar binnen, maar pas weer naar buiten als de haren verwelken. Overdekt met stuifmeel kunnen ze dan ontsnappen en een andere bloem binnengaan en de stempel daarvan bestuiven. De stempel is rijp voordat de helmknoppen opengaan (proterogynisch bloem). Er zijn zelden rijpe vruchten.
De plant heeft groene, onvertakte stengels met afwisselend geplaatste, hartvormige bladen. De bloemen zitten in groepjes in de oksels van de bladeren. Het bloemdek is éénlippig, met onderaan een bolvormige verwijdig. In de bloemdekbuis zitten omlaag gerichte haren. Zo kunnen kleine vliegjes wel naar binnen, maar pas weer naar buiten als de haren verwelken. Overdekt met stuifmeel kunnen ze dan ontsnappen en een andere bloem binnengaan en de stempel daarvan bestuiven. De stempel is rijp voordat de helmknoppen opengaan (proterogynisch bloem). Er zijn zelden rijpe vruchten.
Kenmerken van het geslacht Aristolochia (Aristolochia) waartoe Pijpbloem behoort.
-
-
| familie | Pijpbloemfamilie (Aristolochiaceae ) |
| info familie | Er zijn meer dan 500 soorten. In Nederland komt alleen de Aristolochia Clematis voor. De gladde stengels zijn rechtopstaand en ietwat gedraaid. De enkelvoudige bladeren zijn afwisselend geplaatst en eirond tot hartvormig. Er zijn geen steunblaadjes aanwezig. De bloemen groeien in de bladoksels. Ze zijn vergroot en aan de voet bolvormig, en buisvormig en uitlopend in een tongvormige helder gekleurde punt. Er is geen krans van kelkbladen. De planten hebben een gespecialiseerd bestuivingsmechanisme. De planten geven een sterke geur af die vliegen als bestuiver aantrekt. Het binnenste deel van de bloembuis is bedekt met haren en fungeert als vliegenval. De vliegen worden vrijgelaten wanneer ze met stuifmeel overdekt zijn. Het algehele voorkomen heeft dit geslacht de naam "Duitse pijp" gegeven, vanwege de overeenkomsten met een houtvesterspijp. In de Verenigde Staten wordt het geslacht ook wel "Dutchman's pipe" ("Nederlandse pijp") genoemd. (bron: Wikipedia). |
| naam | pijpbloem (Aristolochia Clematitis) |
| waar | droge, voedselrijke, kalkrijke grond - bossen en hagen, veel langs duinpaden |
| bloei | mei - augustus |
| kleur | lichtgeel |
| blad | eirond met hartvormige voet en stompe top, kaal |
| vrucht | 4- tot 6-hokkige doosvrucht |