Groot hoefblad

Klik op de afbeelding voor vergrote weergave met beschrijvende tekst

Groot hoefblad (Pelasites%20hybridus)

Het bloeiende Groot hoefblad lijkt op een uit haar krachten gegroeide, roze hyacint. In het vroege voorjaar zie je de bladerloze stengels met de roze bloemtrossen vaak massaal langs slootkanten en vijverranden. De bladeren verschijnen pas na de bloei. Ze worden enorm groot. De onderzijde van het blad is viltig en grijsgroen. Vroeger werden deze bladeren gebruikt om er boter in te bewaren. De Engelse naam Butterbur herinnert hier nog aan. Langs de stengel zitten paarsachtige schutblaadjes.
De plant vermeerdert zich voornamelijk via een wortelstok. De wortelstok is aan de einden van de leden knolvormig verdikt. Uit de wortelstok groeien twee soorten stengels, te weten bloemdragende stengels en alleen bladdragende stengels.

Groot hoefblad behoort tot de Composietenfamilie, d.w.z. de bloemen staan in hoofdjes (een soort mandje) (zie hieronder bij specificaties - familie). De omwindselblaadjes van de bloemhoofdjes hebben dezelfde kleur als de bloemen, vuilpurper tot roodachtig wit. Ze zijn stomp en lijnvormig elliptisch.

Groot hoefblad is een tweehuizige plant. Er zijn dus mannelijke en vrouwelijke planten. Het grappige is dat ze meestal niet echt bij elkaar in de buurt staan, waardoor bestuiving via insecten moeizaam verloopt. Gelukkig is er de eerdergenoemde wortelstok om de voortplanting te garanderen. Meestal worden er vrouwelijke planten aangeplant.

De mannelijke planten zijn iets kleiner dan de vrouwelijke planten (0,15-0,2 meter tegenover 0,3-0,45 meter) en hebben gedrongen bloemtrossen. De mannelijke bloemhoofdjes zijn groter dan de vrouwelijke en alleen de onderste zijn kort gesteeld, de overige zijn zittend. De 20-50 buisvormige bloemen in het hoofdje bestaan uit 5 paarse kroonbladen en meeldraden die met elkaar vergroeid zijn tot een kokertje en een soort schijnstamper. Dit stampertje veegt het stuifmeel van de helmhokjes door het kokertje naar buiten. De "stamper" hangt als een eironde, spitse knots naar buiten. De vergroeide kroonbladen zijn aan de top opengevouwen. De bloemen bevatten nectar. De manneijke bloemen verwelken vrij snel na de bloei.

De vrouwelijke planten hebben een hoofdje met soms wel 100 buisbloempjes. De vrouwelijke bloempjes zijn piepklein en alleen met een loep zijn de 5 kroonslippen te onderscheiden. Het vruchtbeginsel is onderstandig en er is 1 stijl met 2 stempels. De stijl met de 2 stempellobben steekt ver uit de bloem. Het geheel ziet eruit als een wit kwastje in een paars houdertje. In elk hoofdje zitten ook een paar, grotere nectar producerende bloemen (deze lijken op de mannelijke bloemen, maar produceren geen stuifmeel) om insecten te lokken. De vrouwelijke bloemen, die aanvankelijk net zo′n gedrongen bloeiwijze als de mannelijke bloemen hebben, groeien slungelig lang uit tussen de grote bladeren en blijven tot soms wel in de herfst staan.

Samengevat:
- Vrouweijke bloemen: de stijlen met 2 opengevouwen stempellobben steken ver uit de kleine bloem. In het midden van het bloemhoofdje zitten enkele, grotere, op mannelijke bloemen lijkende bloempjes. Later in het seizoen zijn er eigenlijk alleen nog maar vrouwelijke bloemen, de mannelijke bloemen sterven vrij snel na de bloei af. De bloemen staan dan in een pluim.
Mannelijke bloemen: de schijnstamper heeft een wat puntig, ruitvormig uiteinde en hangt ver uit de bloem. De uiteinden van de vergroeide kroonblaadjes staan opengevouwen en zien er echt bloemachtig uit.


Groot hoefblad is een zeer algemene verschijning in bermen langs het water.

Kenmerken van het geslacht Hoefblad  (Petasites) waartoe Groot hoefblad behoort.

De bloemen verschijnen eerder dan de bladen. Grote planten van wel 1-2 meter hoog.

SPECIFICATIES - groot_hoefblad
familieComposietenfamilie (Compositae of Asteraceae:)
info familieDe Composietenfamilie is op de Orchideeënfamilie na de grootste plantenfamilie. Meer dan een tiende deel van onze inlandse soorten behoren tot deze groep. Kenmerkend voor deze familie is de samenstelling van de bloem: elke ′bloem′ bestaat uit een aantal kleine bloempjes. Die kleine bloempjes hebben niet ieder een eigen kelk, maar ze worden bijeengehouden door een korfje of omwindsel van blaadjes. Zie voor meer informatie over deze familie Infoteksten/gele composieten elders op deze site.
naam groot_hoefblad (Pelasites hybridus)
waar waterkant
bloei maart - april
kleur roodachtig tot wit
blad opvallend groot blad, kan tot 1 meter groot worden, ingesneden tot op de beide takken van de zijnerven, verschijnt na de bloei
vrucht eenzadige dopvrucht of noot