Hersenkronkelmorielje (Morchella%20vulgaris)

Vielen tot voor kort de ′gewone′ morieljes nog alle onder de noemer M. esculenta, onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat er in Nederland zeker 4 soorten binnen deze groep kunnen worden onderscheiden. Naast de Gewone morielje (M. esculenta) kennen we dan nu ook de Hersenkronkelmorielje (M. vulgaris), de Duinmorielje (M. dunensis) en de Morchella americana (nog naamloos in het Nederlands). De verschillen zijn helaas minimaal en de toch al grillige, variabele vormen van de ouderwetse M. esculenta′s bieden weinig houvast.

Kenmerkend voor de Hersenkronkelmorielje is de oorspronkelijk licht- tot donkergrijze of grijsbruine kleur. De Gewone morielje heeft nooit een grijze tint. Oudere Hersenkronkels kunnen geel zijn door de sporen.
De steel van de Hersenkronkelmorielje heeft vaak een oranje gloed en is op beschadigde plekken oranje tot rood gekleurd, hoewel deze verkleuring weldra vervaagt. Ook is de voet van de steel meer verdikt dan die van de Gewone en tevens duidelijk gevoord tegenover gegroefd bij de Gewone.
De hoed is met een bochtje aangehecht, de hoed van de Gewone morielje is recht aangehecht.
Op de grillig gevormde ribben zitten vaak oranje korstjes, deze kunnen gemakkelijk afgeveegd worden. Bij de Gewone morielje komen dergelijke korstjes slechts incidenteel voor. De holtes van de Gewone morielje zijn gelijkmatiger van vorm en vormen duidelijke hokjes.

De Hersenkronkelmorielje lijkt de meest voorkomende soort in de duinen te zijn en is vooral te vinden in duinbosjes met Es en Veldiep op kalkrijk zand.

En toen was er plots ook nog de Duinmorielje, eigenlijk een soort van warmere streken. De Duinmorielje lijkt sprekend op de Hersenkronkelmorielje, maar komt vooral in de grijze duinen voor. De hoed is bolrond, nooit kegelvormig of eivormig. De ribben zijn onregelmatig en lopen in elkaar over, de alveolen (holtes) zijn niet volledig gesloten. De kleur is aanvankelijk grijs, later meer oker, de ribben zijn bleker dan bij de Hersenkronkelmorielje en missen de afveegbare, oranje korstjes. De hoedrand is sterk naar binnen gebogen, zodat bij de aanhechting aan de steel een gootje ontstaat. De steel is aan de voet verbreed, wit en fijnkorrelig. De geur is sterk aromatisch.
Maar het meest opvallende aan deze morielje is de afwezigheid van een bijpassende boom. Soms wordt de Duinmorielje gevonden bij kruipwilg.